De Dourovallei

2015-09-19

werelderfgoed met en dankzij wijnbouw

Sinds 2001 is de Alto Douro, het laatste stuk van de rivier de Douro (spreek uit Doroe) voor de grens van Spanje opgenomen in de Werelderfgoedlijst van Unesco. Al zo'n 2000 jaar worden hier druiven verbouwd daar traditionele landeigenaren. In het midden van de 18e eeuw onstond de bekendste wijn uit dit gebier, port. Deze lange wijnbouwtraditie heeft een spectaculair landschap opgeleverd van ongekende ruige schoonheid. Een landschap dat de technologische, sociale en ecomonische vooruitgang reflecteert.
In de loop van eeuwen heeft de rivier de Douro een diepe klif uitgesleten in de harde granieten heuvels in noordelijk Portugal. Al meanderend baande het water zich westwaarts, perfecte locaties creeërend voor wijnbouw. In 1756 werden hier al de eerste wijnwetten utgevaardigd. Dat maakt dit gebied een van de oudste appellaties ter wereld. Oorspronkelijk alleen voor de versterkte wijn port, ruim 200 jaar later ook voor de droge wijnen.

grote variëteit

Omdat hier al zo lang wijnbouw beoefend wordt, staat hier een enorme variëteit aan witte en rode druivensoorten. Van oudsher stond alles door elkaar in de wijngaard. Dat wordt recent iets minder. Internationale druiven tref je hier nauwelijks aan. Officieel zijn 100 soorten toegestaan. Daaronder variëteiten als touriga nacional, tinta roriz (oftewel tempranillo) als belangrijkste rode en gouveio, malvasia, fina, rabigato en viosinho als belangrijke witte. Deze worden gebruikt voor zowel port als droge wijn.

port

De versterkte wijn port is vernoemd naar de stad Oporto. Daar vloeit de Douro in zee. Deze wijn is ontstaand in de 17e eeuw gedurende de handelsoorlogen tussen Engeland en Frankrijk. Franse wijn werd te duur belast en er werd een alternatief gezocht en gevonden in wijn uit de Douro. Om de wijnen echter te kunnen vervoeren zonder dat ze aangetast werden werd er een scheut brandy aan toegevoegd. Door het hogere alcoholpercentage werd de wijn beter bestand tegen transport en weersomstandigheden.
In eerste instantie werd brandy toegevoegd aan de uitvergiste wijnen. Later werd een klooster ontdekt waar ze de brandy al tijdens het vergisten toevoegden. Daardoor bleven meer restsuikers achter en ontstond er een zoete rode wijn. Dat viel bij de Engelsen zeer in de smaak.

droge douro

Omdat de vraag naar dessertwijnen (zoet en versterkt) toch minder wordt, is er ook de Douro steeds meer aandacht voor de droge wijnen. Dirk van Niepoort van het gelijknamige porthuis is een van de voorlopers. Onder de naam de Douro Boys hebben vijf wijnmakers, waaronder Niepoort, de handen ineen geslagen. Samen streven ze naar verbetering van het algemene kwaliteitsniveau en de internationale bekendheid. In essentie worden zowel port als douro gemaakt uit dezelfde druivenmix. Dat levert redelijk volle en complexe wijnen op. Niepoort's 'Gestolen Fiets' is daar een mooi voorbeeld van.
Natuurlijk blijft mooie port een onvergelijkbare wijn. Daarbij is het interessant om eens te kijken naar colheita's, de tawny-tegenhanger van de vaak veel duurdere vintage ports (ruby). Beide zijn gemaakt van druiven uit een enkele jaargang, alleen rijpt de colheita op vat en de vintage grotendeels op fles. Interessant hierbij is dat een colheita twee jaartallen op de fles heeft staan. Uiteraard het oogstjaar, maar ook het botteljaar! Zie bijvoobeeld hier.Het lijkt me nog steeds leuk om eens een keer een colheita uit verschillende botteljaren te kunnen proeven.

Duero - Douro

De Douro ontspringt overigens in de Sierra de la Demanda in het Spaanse Castilla Y Leon. Hier heet de rvier nog Duero. Vandaar stroomt hij westwaarts langs diverse wijngebieden, waaronder de Ribera del Duero en de Rueda richting Portugal. Daar vormt hij ong. 100 km de grens met Portugal voor defenitief westwaarts af te buigen richten de Atlantische Oceaan.

Hier vind je nog een filmpje van de Unesco over de Douro.